Rodriguez – Fidan Yaman

“Rüşvetle beslenen kalplere sahip yargıçlar
Süper market adaleti sipariş ederler
Donmuş çocuklar, şehrin içinde
Kâğıt kesikleri atan yağmurun içinde yürüyenler
Hiçbir zaman gelmemiş şövalyeleri bekler
Hayatları çalınmışlar hoş görünmek için çok sıkı çabalar”[1]

Bu anlatacağım hikâye “hayatları çalınmışlar”dan birinin hikâyesi. Rodriguez’in hikâyesi. Meksika göçmeni fakir bir ailenin oğlu olarak Detroit’te dünyaya gelmiş. 1970’lerde gündüzleri inşaat işçiliği yapıp geceleri barlarda şarkı söylermiş. Üstelik kendi besteleri… Tesadüf o ya, bir gün “kâğıt kesikleri atan yağmurun” şiddetinden kaçan iki müzik yapımcısı Rodriguez’in sahne aldığı bara gelir. Sonrası tahmin edeceğiniz gibi. Sesini beğenirler, besteler hoşlarına gider. Rodriguez için masal diyarının kapıları açılır. Kendi bestelerinden oluşan bir plak piyasaya sürülür. Fakat koca bir hayal kırıklığı olur… Albüm satışı gerçek manada iki elin parmaklarını geçmeyecek kadar az satılır. Bir kez daha denemeye karar verip ikinci albümünü de yayınlar fakat ikinci albüm de birinci albümün kaderini yaşar. Bavulunu topladığı gibi memleketi Detroit’e geri dönüp inşaat işçiliği yapmaya devam eder. Rodriguez’in müzik masalı çabucak ve mutsuz sonla biter.

En azından o öyle sanıyordu… Aslında Detroitli Rodriguez’in hikâyesi yeni başlıyordu, kimseciklerin haberi olmasa da.

“Elinde tutabileceğin şeylerle ölçüyorsun zenginliği
Sana söylenen tatlı şeylerle ölçüyorsun aşkıysa.”[2]

Rivayete göre genç bir kadın Rodriguez’in albümünü Güney Afrika’daki sevgilisine hediye olarak götürür. Arkadaşı çevresindeki herkese albümü dinletir. Herkesin beğenisini alan bu albüm arkadaşlar arasında kopyaları çoğaltılarak yayılır. Belki de bilmeden dünyanın en büyük korsan albüm satışlarından birinin ilk adımını atmış olurlar. Üstelik hikâye bundan ibaret de değildi. Gençlerin dilinde Rodriguez şarkıları dolana dursun, Güney Afrika’da işler hiç de yolunda gitmiyordu. Apartheid hükümeti, siyahi insanlara karşı ırkçı bir politika uyguluyordu. Öyle ki siyahilerin beyaz insanlarla evlenip çocuk sahibi olması bile yasaklanmıştı. Bunun üstüne bir de ekonomik kriz baş gösterince yumrukların havaya kalkması kaçınılmazdır. Fakat bilirsiniz her devrimin bir marşa, hep bir ağızdan söylenecek şarkılara da ihtiyacı vardır. Direnişin ön saflarında gençlerin olduğunu düşünürsek, Rodriguez sevgileri eylemlerde ateşleyici güce dönüşmüş olmalı.

“Kendinden çok eminsin nedense. Eşsiz benzersizim desen de nafile.
Zira yanaklarından süzülen gözyaşların, resmidir kendine acıdığının.”[3]

Zavallı Rodriguez, “hiçbir şey başaramamış olmanın” hüznü ile günlerini geçirirken, aslında bir yerlerde haksızlığa uğrayan insanların ışığı olmuştu… Amerika’nın “ötekisi” Meksika kökenli bir adamın, Güney Afrika’nın “ötekisi” olanların hikâyesine böyle dokunacağını kim tahmin edebilirdi ki. Üstelik marşa dönüştürdükleri Sugar Man şarkısının baştan sona bir uyuşturucu satıcısı hakkında olduğunu düşünürsek…

“Kalbimi kaybettim ve bulduğumda ise
Ölmüş siyah bir kömüre dönüşmüştü.”[4]

İşin daha da garibi Güney Afrikalılar bu adam hakkında hiçbir bilgiye sahip değillerdi. Sadece adından ve albüm kapağındaki fotoğrafından ibaretti tüm bildikleri. Kulaktan kulağa onun kendini yakarak ya da kafasına sıkarak intihar ettiği söylentileri dolaşmıştı. Dünyanın bir ucunda süperstar ve halk kahramanı karışımı bir efsaneye dönüşen Rodriguez, dünyanın diğer ucunda bütün olanlardan habersiz bir hayat sürdü. Albümleri Güney Afrika’da yarım milyondan fazla satan bu adam, her ay faturaları denkleştirmek için ekstra mesai yapan yoksul bir işçi olarak yaşadı… Merak etmeyin, Rodriguez yıllar sonra da olsa Güney Afrika’nın kalbine müziğiyle dokunduğunu öğrendi. Hatta ilerleyen yaşına rağmen Afrika’da, salonları tıklım tıklım dolduran konserler bile verdi. Geç gelen şöhretin bir anlamı var mı bilinmez ama zorbalığa karşı dik duran bir halkın yıldızı olmak çok şey ifade eder.

“Müziğin üstüne çık ve şarkılarım seni özgür bırakacak
Müziğimin üstüne çık ve oradan benimle atla.”[5]